• czynniki fizjologiczne

• czynniki psychiczne

Afekt – zewnętrzny wyraz emocji poprzez mimikę, gesty i intonację.

Emocje pierwotne - płacz:

• Najbardziej wyrazista reakcja emocjonalna.

• Najlepiej percepowana reakcja emocjonalna.

• Bodziec wyzwalający wrodzone zachowania opiekuńcze.

• Ulega kontroli dziecka i może być modyfikowany.

Rozwój emocji (na podstawie mimiki):

• 3-4 tygodnie – uśmiech

• 3-4 miesiące – smutek, złość

• 7 miesiąc – strach

• 1 rok – złożone reakcje afektywne np. nieśmiałość, wstyd.

Socjalizacja emocji – mechanizmy:

• Modelowanie – dopasowanie reakcji afektywnych do zachowań matki – od 3 miesiąca.

• Wzmacnianie – ok. 1 r. .ż. (np. poprzez karanie i nagradzanie).

• Identyfikowanie i nazywanie emocji – po 2 r. ż.

• Uczenie kontrolowania emocji – zasady okazywania emocji – oczekiwania i postawy społeczeństwa odnośnie sposobu wyrażania afektu.

Międzygłowie – miejsce, gdzie tworzą się emocje.

Kora mózgowa – pełni rolę tonującą dla emocji; rozpoznajemy w niej emocje, są one tu uświadamiane, magazynuje nasze doświadczenia emocjonalne.

Mechanizm tłumienia emocji – zanim emocja przejdzie do kory mózgowej zostaje ona zniwelowana, stłumiona. W konsekwencji np. zaburzenie kontroli emocji, choroby serca, żołądka itp.

Mechanizm kontrolowania emocji – emocja pojawia się, przechodzi do kory mózgowej i jest ona tam kontrolowana, odracza jej wykonanie.

Regulacja emocji:

Ośrodki emocjonalne stanowią skomplikowany, wielopiętrowy system, który grupuje się głównie poniżej kory mózgowej w strukturach podkorowych.

Dzięki korze mózgowej dochodzi do uświadomienia przeżywanych emocji, a na drodze uczenia się możliwe jest kontrolowanie uczuć:

• hamowanie (nie ujawnianie)

• wypieranie (niezdawanie sobie sprawy)

Drogi pobudzania ośrodków emocjonalnych:

• zewnętrzne – przeżycia, zdarzenia

• wewnętrzne – narządy wewnętrzne

• ślady pamięciowe

Emocje dziecięce:

• impulsywne – bardzo szybko się pojawiają, ale równie szybko znikają

• silne – rzadziej przezywają smutek

• zmienne – szybko się zmieniają

• nietrwałe -tak szybko jak się pojawiają, tak szybko ulatują

Z wiekiem układ nerwowy dojrzewa – następuje regulacja zachowania przez korę mózgową:

• przechodzenie od emocji słabo kontrolowanych do świadomie kontrolowanych

• rozwój uczuć wyższych: intelektualnych (ciekawość), społecznych (współczucie), estetycznych (poczucie piękna)

Nadpobudliwość psychoruchowa

Cechy układu nerwowego:

• wysoka reaktywność (szybkość reakcji działania)

• niski próg pobudzenia

• przewaga procesów pobudzenia nad procesami hamowania

Charakterystyczne cechy:

• Sfera ruchowa – dynamizm, konieczność częstego ruchu, zmiany miejsca.

• Sfera poznawcza – słaba koncentracja, mała odporność na dystrakcję, powierzchowność analizy, pochopność myślenia, chaos myślowy, nieuporządkowanie.

• Sfera emocjonalna – labilność emocji, intensywność emocji, kłopoty z opanowaniem uczuć.

• Sfera społeczna – szybko nawiązują przyjaźnie, często popadają w konflikty, nie chowają urazy.

Zahamowanie emocjonalne

Cechy układu nerwowego:

• niska reaktywność

• wysoki próg pobudzenia

• przewaga procesów hamowania nad procesami pobudzenia

Charakterystyczne cechy:

• Sfera ruchowa – powolny, stoi na uboczu, niezgrabny.

• Sfera poznawcza – powolny w myśleniu, potrzebuje dużo czasu, niechętnie przejawia inicjatywę, zadaje mało pytań.

• Sfera emocjonalna – czerwieni się, nieśmiały, uczucia bardzo stonowane.

• Sfera społeczna – wycofany, podporządkowuje się, nie ma wielu przyjaciół, typ samotnika.