Śledź nas na:



Recenzja książki "Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości"

Ann Birch i Tony Malim w książce pt. Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. Opisali rozwój psycho - fizyczny człowieka przez całe jego życie. Książka została wydana w Polsce po raz pierwszy w 1995 r. przez Wydawnictwo Naukowe PWN S.A. w Warszawie.

Jest ona przeznaczona dla uczniów szkół średnich i studentów pierwszych lat psychologii. Zawiera ona omówienie najważniejszych teorii i nowych badań w tej dziedzinie. Można powiedzieć, że jest napisana w formie wademecum z psychologii. Może ona służyć do rozwijania własnych zainteresowań lub jako materiał pomocniczy dla kursu uniwersyteckiego. Zawiera ona dużą pomoc dla studentów studiujących samodzielnie, gdyż pod koniec każdego rozdziału zawiera pytania kontrolne dotyczące danego działu.

Na wstępie książki autorzy wyjaśniają termin psychologia rozwojowa, że są to zmiany zachodzące w człowieku w kresie między jego przyjściem na świat a późnymi latami życia. Większość jednak książki poświęcona jest niemowlęctwu i adolescencji. Okres dorosłości nie jest obszernie omówiony ponieważ jest niewielu psychologów zajmujących się tym okresem. Tylko zmiany zachodzące w latach leciwych zwróciły większe zainteresowanie. W celu badania ludzkiego zachowania psychologowie rozwojowi wykorzystują szereg rozmaitych metod i strategii badawczych. Autorzy przedstawili najważniejsze z nich już na samym początku, co ułatwiło znacznie korzystanie z niej, gdyż czytając rozumie się wymienione metody i wie się o co w nich chodzi.

W rozdziale "Wczesne uspołecznienie" wyjaśnia się sposób, w jaki dzieci przyswajają sobie zachowania niezbędne do dopasowania się do kultury i społeczeństwa, w którym żyją. Wymienione są tu najważniejsze definicje dotyczące tego tematu, na które warto zwrócić uwagę. Niewątpliwie dużym plusem jest dość obszerne opisanie przypadków nieprawidłowego rozwoju, spowodowanych nieprawidłowościami w zapewnieniu dziecku odpowiednich warunków rozwoju i ich konsekwencjami w przyszłym życiu, np./ wpływ odizolowania matki od dziecka.

W kolejnym dziale autorzy zajmują się rozwojem poznawczym dziecka. Wyjaśniają, że odnosi się on do wszystkich psychicznych form aktywności, które są związane z nabywaniem, przetwarzaniem, organizowaniem i używaniem wiedzy- innymi słowami, do tych wszystkich sprawności, które wiążą się z myśleniem i wiedzą. Jednak najszerzej były badane procesy spostrzegania i pamięci.

Dużo miejsca poświęcone jest teorii Piageta, który niewątpliwie wywarł największy wpływ na psychologię rozwojową dwudziestego wieku. Prowadził on przez ponad pół wieku badania, które obejmowały wywiad kliniczny i obserwację w warunkach naturalnych, pozostawały one w ostrym kontraście do rygorystycznych iściśle kontrolowanych metod stosowanych przez behawiorystów. Piaget uważał, że sposób, w jaki jesteśmy zdolni tworzyć i używać pojęcia zmienia się wraz z przechodzeniem z dzieciństwa do adolescencji. Następnie poruszony jest problem asymilacji i akomodacji. Zwrócono uwagę, że bliźniacze procesy asymilacji i akomodacji trwają przez całe życie, w miar jak adaptujemy nasze zachowanie i idee do zmieniających się warunków. Poruszono problem rozwoju inteligencji, jej stadia według wyżej już wspomnianego Piageta. Po opisaniu jego metod autorzy książki wyciągli wnioski. Zbyt duże wymagania rodziców co do dziecka mogą wywoływać niepotrzebne stresy. Okazje do uczenia się przez odkrywanie zachęca dzieci do eksplorowania otoczenia i uczenia się przez własne działania, itd.

Bruner ma inny pogląd na rozwój dziecka. Jego zdaniem w nabywaniu dojrzałej formy procesów myślenia dzieci rozwijają trzy główne sposoby wewnętrznego reprezentowania świata. Są to: enaktywny, ikoniczny i symboliczny. Również zostało pokazane nabywanie języka przez dzieci. Kolejne stadia rozwoju tej zdolności: gaworzenie, wypowiedzenia jednowyrazowe i zdania na podstawie teorii różnych psychologów.

W czwartym rozdziale poruszony został temat: rozwój społeczno moralny w oparciu o trzy główne podejścia teoretyczne w badaniach nad zachowaniem społecznym i moralnym:

  1. Podejście psychodynamiczne, wywodzące się z teorii rozwoju osobowości Freuda.

  2. Podejście wywodzące się z teorii uczenia się, które opiera się na pracach wczesnych behawiorystów Watsona, Pawłowa i Thorndik'a, współcześnie kontynuowane jest przez takich psychologów, jak Skinner i Bandura.

  3. Podejście poznawcze, które wywodzi się głównie z teorii rozwoju poznawczego sformułowanej przez Piageta.

Problem roli rówieśników w procesie uspołeczniania i internalizacji wartości moralnych oraz wpływ doświadczeń szkolnych / dziedzina, która nie była przedmiotem badań / wymagają dalszych badań.

W rezultatach uspołeczniania Birch i Malim poruszyli problem płci w okresie dorastania. Przez wiele lat u psychologów znajdowała się ta kwestia, w jaki sposób ludzie uczą się ról związanych z płcią. Te jakże mocno kontrowersyjne kwestie autorzy w oparciu o szereg doświadczeń i obserwacji starali się wyjaśnić w sposób przystępny ,co myślę, że się im to udało. Poruszono tu między innymi tematy takie jak: różnice w zachowaniu związane z płcią, czynniki wpływające na rozwój ról związanych z płcią, „ja" i ocena samego siebie...

Przy temacie „adolescencja i dorosłość" problemy tego okresu rozwoju człowieka zostały dokładnie wytłumaczone i w sposób delikatny. Adolescencję definiuje się jako okres, który trwa od początku pubertacji aż do okresu dorosłości. Podejmowane tu zagadnienia są następujące: zmiany związane z dojrzewaniem, problem tożsamości w tym okresie, wpływ wychowywania rodziców na rozwój dziecka, zjawisko buntu, związki z grupą rówieśniczą, wczesna dorosłość- wpływ wydarzeń życiowych na psychikę dorosłego i związany z tym stres.

Jak już wspomniałem na początku pracy nie mamy zbyt dużo wiadomości na temat wieku średniego. Głównym problemem poruszanym w tym wieku rozwojowym jest problem stresu związany z typowymi problemami z życia.

Z wiekiem emerytalnym związany jest problem opieki nad chorym z rodziny, choroba i jej wpływ na życie psychiczne człowieka czy utrata bliskiej osoby(śmierć). W tym rozdziale te kwestie są zgrabnie opisane. Na temat śmierci można znaleźć trochę więcej informacji, gdyż zaczęto przeprowadzać więcej badań poruszających ten temat. Jeszcze kilkanaście lat temu bano się ten problemu poruszać/ zwłaszcza na zachodzie/.

To wademekum z psychologii jest dość poręczne, nie za grube, bo zawiera 171 str. Dużym autem książki jest bogata bibliografia znajdująca się na końcu.

 



Zobacz także